Η Κάρπαθος τελευταία πήρε μεγάλη δημοσιότητα για λάθος λόγους. Ένα εξαιρετικό νησί που όσοι δεν το έχουν επισκεφτεί, απλά χάνουν. Είναι το δεύτερο σε έκταση νησί των Δωδεκανήσων (μετά τη Ρόδο), έχει μήκος ακτών 160 χλμ. και συνολικό πληθυσμό 6.226 κατοίκους.
Αποτελεί πλούσιο βιότοπο και γι’ αυτόν τον λόγο διαθέτει προστατευόμενες περιοχές, όπου επιζούν πληθυσμοί διαφόρων ειδών πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση.
Πριν διαβάσουμε αναλυτικά για το νησί, να σας πω με δυο λόγια ότι: Έχει τεράστια ιστορία, έχει απίστευτη τοπική κουζίνα, καταπληκτικές παραλίες, υπέροχο κρασί ντόπιας παραγωγής, χιλιάδες ξυλόφουρνους, εκατοντάδες μονοπάτια για πεζοπορία, έχει και… Διαφάνι!
Η Κάρπαθος βρίσκεται στη μέση του Καρπαθίου πελάγους, μεταξύ της Ρόδου και της Κρήτης και έχει πρωτεύουσα τα Πηγάδια. Διαθέτει αερολιμένα με προδιαγραφές διεθνών αεροπορικών πτήσεων και ακτοπλοϊκά συνδέεται με τον Πειραιά δύο φορές την εβδομάδα το χειμώνα και τρεις το καλοκαίρι, την Κρήτη, την Κάσο, τη Χάλκη, τη Ρόδο, και άλλα νησιά των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Επίσης υπάρχουν πλοιάρια με τα οποία μπορείς να πας το γύρω του νησιού, στην νησίδα Σαρία στο Διαφάνι και την Κάσο.
Η ονομασία και η ιστορία της
Για την ονομασία του νησιού υπάρχουν πολλές εκδοχές. Ο Όμηρος την ονομάζει Κράπαθο, αλλά υπάρχουν κι’ άλλα ονόματα, όπως: Τετράπολις, Ανεμόεσσα, ενώ κατά το Μεσαίωνα ονομαζόταν Scarpanto (η ονομασία αυτή για το νησί επιβιώνει ακόμη στα ιταλικά).
Έχει μια μακρά ιστορία η οποία ξεκινάει από την μυθολογία ως πατρίδα του τιτάνα Ιαπετού, ως το νησί της γέννησης του Πρωτέα, που ήταν ο πρώτος βασιλιάς της και ως τόπος ανατροφής της Θεάς Αθηνάς. Στην Κάρπαθο έζησε ένα μέρος της ζωής του και ο Προμηθέας.
Στον Όμηρο η «Κράπαθος» αρχικά αναφέρεται ότι βρισκόταν υπό Μινωική επιρροή και αργότερα υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας μέχρι το 400 π.Χ., που κατακτήθηκε από τους Ροδίους. Μεταγενέστερα, πέρασε διαδοχικά στα χέρια των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, των Γενοβέζων, των Ενετών και των Οθωμανών Τούρκων. Το Μεσαίωνα, το νησί ονομαζόταν στα βενετσιάνικα Σκάρπαντο (Scarpanto) και στα τούρκικα Κερπέ (Kerpe).
Μορφολογία και παραλίες
Το βραχώδες αλλά παλαιότερα καταπράσινο νησί, χαρακτηρίζεται από τις ψηλές βουνοκορφές του, οι οποίες αγγίζουν τα 1.215 μέτρα. Νοτιότερο σημείο του νησιού αποτελεί το ακρωτήριο Κάστελλος. Διατηρεί ακόμα μέτριας έκτασης πυκνά και αραιότερα πευκοδάση στα βόρεια και στα κεντροδυτικά του νησιού. Είναι ένας τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, συνδυάζοντας την ομορφιά του βουνού και της θάλασσας. Ψηλά βουνά, απότομες χαράδρες και εξαιρετικές παραλίες.
Η παραλία Διακόφτης
Μικροί κολπίσκοι και παραλίες με κρυστάλλινα νερά σχηματίζονται κατά μήκος όλης της ανατολικής πλευράς του νησιού και προσεγγίζονται εύκολα οι περισσότερες, είτε μέσω του ασφαλτοστρωμένου οδικού δικτύου, είτε με εκδρομικά πλοιάρια από την πόλη της Καρπάθου. Μερικές από αυτές έχουν βραβευθεί με την τιμητική γαλάζια σημαία, λόγω της ασφάλειας, της οργάνωσης και της καθαριότητας τους. Υπάρχουν και άγνωστες και απόκρημνες ακτές, που προσεγγίζονται με μονοπάτια που περνούν μέσα από πεύκα και πηγές. Υπάρχουν επίσης σπήλαια με σταλακτίτες και σταλαγμίτες κυρίως στα κεντρικά του νησιού.
Η παραλία Άπελλα
Το λιμάνι της Καρπάθου, τα περίφημα Πηγάδια
Η πρωτεύουσα είναι τα Πηγάδια που είναι μια σύγχρονη κωμόπολη 3.000 περίπου μόνιμων κατοίκων, με πολλά ξενοδοχεία και υπηρεσίες, καφετέριες και εστιατόρια. Εδώ βρίσκονται η αρχαία ακρόπολη του Ποσειδίου και διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μνημεία από την εποχή της Ιταλοκρατίας (1912-1944). Στα Πηγάδια υπάρχει το κύριο λιμάνι του νησιού και σύγχρονη οργανωμένη μαρίνα σκαφών αναψυχής.
Κλίμα και Αξιοθέατα
Η Κάρπαθος έχει έναν από τους ηπιότερους χειμώνες στην Ευρώπη ενώ είναι μια από τις ελάχιστες περιοχές στην Ευρώπη που ανήκει στη ζώνη ανθεκτικότητας φυτών. Μέσα στα σημαντικά αξιοθέατα του νησιού είναι τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Βρυκούντος στα βόρεια του νησιού, τα ερείπια της αρχαίας Αρκάσιας στο Παλαιόκαστρο της Αρκάσας, καθώς και το Κάστρο και η αρχαία ακρόπολη της πόλεως Καρπάθου στο Απέρι. Στο Λευκό (30 χλμ. από την πόλη), υπάρχει η Ρωμαϊκή δεξαμενή και αρχαιολογικά ερείπια. Στην πόλη της Καρπάθου και στην Αρκάσα υπάρχουν αρχαίοι θαλαμωτοί τάφοι, δείγμα των οποίων υπάρχει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καρπάθου. Επίσης, υπάρχουν διάσπαρτοι σε ολόκληρο το νησί παραδοσιακοί ανεμόμυλοι και παραδοσιακά κτήρια.
Στην πόλη της Καρπάθου, υπάρχουν δύο μνημειακά κτήρια της περιόδου της ιταλοκρατίας. Το κτήριο των Διοικητηρίων (επάνω) στο οποίο στεγάζεται το Επαρχείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Ειρηνοδικείο και το κτήριο του Λιμεναρχείου. Και τα δύο είναι έργα του Ιταλού αρχιτέκτονα Rodolfo Petracco.
Εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον με παραδοσιακούς οικισμούς ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και χρώματος.
Κουζίνα και παραδοσιακές συνταγές
Σπάνια σ’ ένα νησί του μεγέθους της Καρπάθου μπορεί κανείς να συναντήσει τόσο μεγάλη ποικιλία από ψωμιά, όλων των ειδών και των γεύσεων: πικάντικα, κρεμμυδόψωμα, τραγανά παξιμαδοκούλουρα με μαστίχα, κύμινο και λευκό σουσάμι. Με κύμινο, μοσχοκάρυδο και μαυροσούσαμο. Απαραίτητο συμπλήρωμα των Χριστουγέννων τα Χριστόψωμα, ζυμωτά ψωμιά, τα οποία περιέχουν κανέλα, μαστίχα, γαρύφαλλα και είναι πασπαλισμένα με σουσάμι. Πικάντικες κρεμμυδοκούλουρες: Τραγανές νόστιμες με άφθονα μπαχαρικά και πολλά κρεμμύδια. Ίσως από τα πιο νόστιμα κουλούρια που έχετε ποτέ δοκιμάσει.
Τα ψιλοκούλουρα: Πρόκειται για μεγάλα στρογγυλά κουλούρια. Στο εσωτερικό τους, τοποθετούνται, κάθετα και οριζόντια δώδεκα ζυμαρένιες λωρίδες, έτσι που να διασταυρώνονται σχηματίζοντας μικρά τετράγωνα μεταξύ τους. Πριν ψηθούν τα πασπαλίζουν με σουσάμι. Οι πίτες: Λαχανόπιττες, Κρεμμυδόπιττες τα ζιμπίλια, και το Χριστουγεννιάτικο γλυκό με γέμιση σταφίδα. Τακάκια: Γλύκισμα τηγανητό, το οποίο φτιάχνεται σε μικρά κομμάτια και σιροπιάζεται. Πασχαλινό γλυκό: Τούρτες, φτιαγμένες με ανεβατό ζυμάρι γεμιστό με μαλακή γλυκιά μυζήθρα και αρωματισμένο άνηθο. Βυζάντι: (αριστερά) αρνί ή κατσίκι γεμιστό με μυρωδικά και ρύζι σιγοψήνεται σε σκεπαστό πήλινο σκεύος, πασχαλινό έδεσμα. Αντέριζια: Έντερα γεμιστά τα οποία, αφού πλυθούν καλά, παραγεμίζονται με ρύζι, κομμάτια κρέατος και πολλά μπαχαρικά που έχουν πρώτα τσιγαριστεί στο τηγάνι. Μετά τα ράβουν και τα τοποθετούν σε μία κατσαρόλα με βραστό νερό για να ψηθούν. Πηχτή: Πρόκειται για ένα μείγμα που αποτελείται από κομμάτια κρέατος και ζωμό που προέρχεται από το βράσιμο της καθαρισμένης και «περικαμένης» (για να καούν οι τρίχες) χοιροκεφαλής. Μέσα συνυπάρχουν αρμονικά άφθονα μπαχαρικά (δάφνη, πιπέρι, κύμινο) και χυμός από λεμόνι. 
Ψάρια και θαλασσινά υπάρχουν άφθονα κυρίως ένα είδος καλαμαριού -το αγριάι (σαν το θράψαλο), καβούρια, αχινιοί, πατελίδες (πεταλίδες), ενώ το ψάρι μένουλα που μοιάζει με τη σαρδέλα γίνεται παστό. Τη γαστρονομική ταυτότητα της Καρπάθου στηρίζει και το ψάρι σκάρος, το οποίο υπάρχει άφθονο μόνο στο Καρπάθιο πέλαγος. Αξίζει να το δοκιμάσετε γιαχνί ή ψητό με μπόλικο λαδολέμονο. Γλυκό χαράς είναι και ο καρπάθικος μπακλαβάς με σκέτη ζύμη που ανοίγεται με ξυλικάκι (δεξιά), τηγανίζεται στο λάδι και μετά μελώνεται με αμύγδαλα, καρύδια και πολλά φύλλα κρούστας που του δίνουν μεγάλο ύψος. Οι ξυλικόπιτες γίνονται πολύ λεπτές, τηγανίζονται και σερβίρονται με μέλι. Δοκιμάστε επίσης γλυκά κουταλιού κιδώνι, σύκο, σταφύλι, βύσσινο.
Οι γυναίκες ακόμη και σήμερα με τις πλούσιες παραδοσιακές φορεσιές τους, τα χρωματιστά κεφαλομάντηλα και την τοπολαλιά τους, ζυμώνουν όλες μαζί και φουρνίζουν τα φημισμένα ψωμιά σε παραδοσιακούς ξυλόφουρνους. Αλέθουν ακόμη το σιτάρι και το κριθάρι σε μύλους για να φτιάξουν χειροποίητα ζυμαρικά.
Η Γιορτή του Κρασιού στη Λάστο, συγκεντρώνει πλήθος κόσμου που γεύεται το κρασί του Αδάμ, όπως αποκαλούν το κρασί που οι ίδιοι φτιάχνουν στα πατητήρια (παραδοσιακά οινοποιεία) και μεθούν από την μαγική ηχώ της λύρας του λαούτου και της τσαμπούνας.
Οι άνδρες καθισμένοι στα τραπέζια, με βασιλικό στο πέτο τραγουδούν και πίνουν με την συνοδεία λαούτου και λύρας. Καθώς πέφτει το σκοτάδι, ξεκινά ο χορός, μπαίνουν σιγά-σιγά και οι γυναίκες με τις παραδοσιακές στολές τους. Η επαφή με την Κάρπαθο είναι μία αληθινή αποκάλυψη για όλα τα γούστα κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
Μετά τον τρύγο των αμπελιών, μια ποσότητα σταφυλιών δεν καταναλώνεται αμέσως, δεν γίνεται κρασί. Με αυτό φτιάχνουν τις σταφίδες.
Στα βόρεια του νησιού εκτείνεται η νησίδα Σαρία είναι προστατευόμενη τοποθεσία ως βιότοπος του Natura 2000.
Πηγάδια Καρπάθου βραδάκι
Το νησί είναι γεμάτο με πεζοπορικές διαδρομές
Η Όλυμπος της Καρπάθου όπως φαίνεται από τα Ανατολικά.
Το Διαφάνι, γνωστό χωριό και λιμανάκι της Καρπάθου
February 18, 2022
