Τοπική Διοίκηση στην Κατοχή

Η κατοχική περίοδος άρχισε το 1912, με την κατάληψη της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς, συνεχίστηκε από τους Γερμανούς (13/9/1943–4/10/1944) και τελείωσε με τους Άγγλους (17/10/1944–31/3/1947), όταν την διοίκηση της Δωδεκανήσου ανάλαβε η Στρατιωτική Διοίκηση υπό τον ναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.

Μαζί με τον Μητροπολίτη Γερμανό και οι Δήμαρχοι της Καρπάθου στην υποδοχή του Ιταλού Διοικητή της Δωδεκανήσου Mario Lago.

Ιταλοκρατία

Όταν οι Ιταλοί κατέλαβαν την Κάρπαθο, διόρισαν αρχικά στρατιωτικούς διοικητές, τους οποίους αργότερα αντικατέστησαν με πολιτικούς, συνήθως πρώην αξιωματικούς. Μέχρι το 1923 συνέχισε να ισχύει, με μικρές αλλαγές, το σύστημα τοπικής διοίκησης που ίσχυε επί Τουρκοκρατίας. Μετά την επικράτηση του Φασισμού στην Ιταλία και την υπογραφή της Ιταλοτουρκικής συνθήκης της Λωζάνης, οι Ιταλοί λιγόστεψαν μέχρι που κατάργησαν τις αρμοδιότητες των τοπικών αρχών. Στην αρχή, αντί να εκλέγεται Δήμαρχος ο πλειοψηφών προεστός, οι Ιταλοί διόριζαν ένα εκ των τριών πρώτων. Το 1937, οι Ιταλοί απέλυσαν τους εκλεγμένους δημάρχους και στην θέση τους διόριζαν τους Podesta, ως επιτρόπους του Κυβερνήτη, στους οποίους, αν και διορισμένοι, δεν είχαν απόλυτη εμπιστοσύνη. Στο Πίνακα, που ακολουθεί, αναφέρονται ορισμένοι δήμαρχοι και Podesta που υπηρέτησαν στο διάστημα της Ιταλοκρατίας, με ημερομηνίες και χρονολογίες όπως αναφέρονται σε έγγραφα και άλλες πηγές.

Επί Γερμανοκρατίας, εκτός από τα στρατιωτικά του καθήκοντα, ο υπολοχαγός Hans Vogeler, ανάλαβε και αξιωματικός επί των πολιτικών υποθέσεων. Με αυτή του την ιδιότητα επέτρεψε να ανοίξουν τα ελληνικά σχολεία.

Δήμαρχοι και Podesta που Υπηρέτησαν επί Ιταλοκρατίας

1912-1915 – Μιχαήλ Δ. Ζανάκης
1913 – Αλκιβιάδης Μανωλακάκης (Πηγαδίων), Βασίλειος Εμμ. Βαρδαούλης (Βωλάδος).
1915-1920 – Ηλίας Εμμ. Λάμπρος (Απερίου).
1916-18 – Μιχαήλ Ι. Ιωαννίδης (Μεσοχωρίου).
12/3/1918 – Ν. Κόνσολας (Ολύμπου).
17/4/1918 – Μιχαήλ Κοσμάς (Πηγαδίων).
1920 – Μηνάς Οικονομίδης (Πηγαδίων), Ηλίας Λάμπρος (Απερίου), Φραγκιός Σακελλαρίδης (Βωλάδος), Ε. Χανιώτης (Όθους), Α. Μαλαγαρδής (Πυλών), Γ. Πιττάς (Αρκάσας), Κ. Γεωργιάδης (Μενετών), Γιάννης Δήμαρχος (Σπόων), Π. Λύκος (Μεσοχωρίου), Εμμανουήλ Σακέλλης (Ολύμπου).
1922-32 – Γεώργιος Εμμ. Μανωλακάκης (Πηγαδίων).
1932-1933 – Βασίλειος Ηλ. Σταμπολής (Απερίου).
1934-1936 – Νίκος Β. Ορφανίδης (Απερίου).
1936-37 – Ανδρέας Χατζηπαναγιώτης (Πηγαδίων).
Podesta – Γιάννης Φιλιππίδης (Πηγαδίων), Φραγκίσκος Σακελλαρίδης (Απερίου), Γιάγκος Μικροπαντρεμένος (Απερίου), Νίκος Ορφανίδης (Απερίου), Ιωάννης Χατζηαντωνίου (Απερίου), Γεραπετρίδης (Μενετών), Γεώργιος Κ. Διακογιώργης (Ολύμπου).

Γερμανοκρατία

Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κάρπαθο, την στρατιωτική διοίκηση ανέλαβε ο λοχαγός Bethege και αργότερα ο λοχαγός Eber, την πολιτική διοίκηση άφησαν στους Ιταλούς. Οι Γερμανοί διόρισαν τον Ιταλό Paolo Crocianti Podesta Μενετών-Αρκάσας και διατήρησαν τους άλλους Podesta στη θέση τους. Αργότερα, τον Ιανουάριο 1944, οι Γερμανοί, εκτός των στρατιωτικών του καθηκόντων, διόρισαν τον υπολοχαγό Hans Vogeler αξιωματικό επί των πολιτικών υποθέσεων. Ο Vogeler επέτρεψε να ανοίξουν τα ελληνικά σχολεία, των οποίων την οργάνωση και διοίκηση ανέλαβαν τοπικοί παράγοντες.

Ο Γιάννης Φιλιππίδης (1η σειρά, 5ος από δεξιά), με Άγγλους αξιωματικούς, δασκάλους και μέλη της Σχολικής επιτροπής στο Κονάκι. Το 1946, επί Αγγλοκρατίας, ο Γιάννης Φιλιππίδης εκλέγει Δήμαρχος Πηγαδίων.

Αγγλοκρατία

Όταν οι Άγγλοι κατέλαβαν την Κάρπαθο, διόρισαν στρατιωτικό διοικητή του νησιού τον Βρετανό λοχαγό Pike και αργότερα τον επίσης Βρετανό λοχαγό Pay, ενώ ο Αυστραλός λοχαγός Charles J. Bonnington ανέλαβε αξιωματικός των πολιτικών υποθέσεων. Οι Άγγλοι κράτησαν τους Podesta, που διόρισαν οι Ιταλοί, εκτός του Paolo Crocianti τον οποίον αντικατέστησαν με τον δικηγόρο Γιάννη Μ. Γιαννάκη. Το καλοκαίρι του 1946, διεξήχθησαν δημοτικές εκλογές, οι πρώτες από το 1936, υπό την επίβλεψη Άγγλων αξιωματικών. Για πρώτη φορά, σ’ αυτές τις εκλογές δεν εκλέχθηκαν οι δυο προεστοί, αλλά μαζί με τον δήμαρχο και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι. Μεταξύ των εκλεγέντων δημάρχων ήταν: Γιάννης Φιλιππίδης (Πηγαδίων), Λογοθέτης Χιωτάκης (Απερίου), Γεώργιος Λοΐζος (Μενετών), Κωνσταντίνος Ιωαννίδης (Ολύμπου).

Μανώλης Κασσώτης